Όταν είσαι μικρός, ο κόσμος μπορεί μερικές φορές να σου φαίνεται πολύ μεγάλος και πολύ τρομαχτικός! Ακόμα και πράγματα που στο δικό μας μυαλό είναι συνδεδεμένα με το γέλιο και την ευχαρίστηση, όπως για παράδειγμα οι κλόουν ή τα πυροτεχνήματα, μπορεί να προκαλέσουν τρόμο σε ένα παιδί. Κάθε παιδί μπορεί να φοβάται διαφορετικά πράγματα και να εκφράζει τα συναισθήματά του με διαφορετικό τρόπο. Όμως εμείς οι γονείς δεν πρέπει να φοβόμαστε το φόβο του παιδιού μας. Ούτε να προσπαθούμε να το πείσουμε ότι είναι κακό να φοβάται. Αντίθετα, οφείλουμε να του εξηγήσουμε ότι πρόκειται για ένα απολύτως φυσιολογικό συναίσθημα. Κι επειδή αυτού του είδους οι εμπειρίες (όπως και όσες προκαλούν άγχος) συνήθως δημιουργούν τάσεις απομόνωσης σε όποιον τις βιώνει, καλό είναι να προσπαθούμε να επικοινωνούμε με το παιδί ακόμη περισσότερο όταν διαπιστώνουμε ότι είναι φοβισμένο. Μερικές φράσεις που θα μας δώσουν μια καλή αφορμή να το συζητήσουμε είναι οι εξής:
«Κι εγώ φοβάμαι μερικές φορές»
Τα παιδιά έχουν την εντύπωση ότι οι μεγάλοι είναι ατρόμητοι. Μαθαίνοντας ότι υπάρχουν πράγματα που τρομοκρατούν ακόμα κι εμάς τα διευκολύνει να μιλούν πιο εύκολα για ό,τι τα τρομάζει.
«Πες μου πώς νιώθεις»
Ζητώντας από το παιδί να περιγράψει τα συναισθήματά του του δίνουμε την ευκαιρία να δει πιο ρεαλιστικά τα πράγματα, ενώ την ίδια στιγμή μας βοηθάει να καταλάβουμε τι ακριβώς περνάει από το μυαλό του και το αναστατώνει.
«Δεν είναι εύκολο να αντιμετωπίσει κανείς τους φόβους του«
Όταν ζητάμε από τα παιδιά να είναι γενναία, απαιτούμε από εκείνα να επιστρατεύσουν μια μεγάλη ψυχική δύναμη. Είναι καλό να ξέρουν ότι καταλαβαίνουμε πόσο δύσκολο είναι.
«Μπορείς να το κάνεις»
Ας τους θυμίσουμε ότι είναι πιο γενναία και πιο δυνατά από όσο νομίζουν. Σε έναν κόσμο όπου τα ίδια δείχνουν πολύ μικρά, είναι σημαντικό εμείς να τους κάνουμε να νιώθουν μεγάλα και ισχυρά.
«Να σου πω κάτι αστείο;»
Το χιούμορ πάντα σώζει στις δύσκολες καταστάσεις και το γέλιο είναι συχνά το καλύτερο φάρμακο.
«Όλα θα πάνε καλά»
Είτε φοβούνται ότι υπάρχει ένα τέρας κάτω από το κρεβάτι τους είτε ότι ο κεραυνός θα κάψει το σπίτι, είναι καθησυχαστικό να ξέρει ότι εσείς πιστεύετε πως στο τέλος δεν θα συμβεί τίποτα κακό.
«Φαντάσου ότι πετάς πάνω σε ένα σύννεφο»
Κάντε το παιδί να στρέψει αλλού την προσοχή του, ζητώντας του να φανταστεί κάτι χαλαρωτικό, όπως ότι πετάει ότι κοιτάζει τη θάλασσα. Αυτό θα αποσπάσει το μυαλό του από τις αρνητικές σκέψεις και θα βοηθήσει το σώμα του να χαλαρώσει από το κύμα αδρεναλίνης που το κατακλίζει.
«Πες μου κάτι που σε κάνει χαρούμενο»
Μιλήστε για κάτι που προκαλεί ακριβώς τα αντίθετα συναισθήματα από αυτό που σκέφτεται.
«Θέλεις μια αγκαλιά;»
Αυτή η τόσο απλή πράξη μπορεί να «πει» περισσότερα από οτιδήποτε άλλο. Η καθησυχαστική αγκαλιά ενός αγαπημένου ανθρώπου είναι μερικές φορές ό,τι χρειάζεται ένα παιδί για να χαμογελάσει ξανά.
«Είμαι πολύ περήφανη για σένα»
Τα παιδιά έχουν ανάγκη να ξέρουν ότι μας κάνουν περήφανους -κυρίως όταν τα ίδια αισθάνονται ότι είναι πολύ ευάλωτα.
«Μην ξεχνάς ότι είσαι πολύ γενναίο παιδί»
Ακόμα και τα πολύ γενναία παιδιά χρειάζονται πού και πού μια υπενθύμιση των δυνατοτήτων τους. Βεβαιώστε τα ότι γνωρίζετε πόσο δυνατά είναι.
«Τι πιστεύεις ότι θα έκανε ο Σούπερμαν σ' αυτή την περίπτωση;»
Ο αγαπημένος τους ήρωας μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να επιδείξουν γενναιότητα. Και θα καταλάβουν ότι δεν χρειάζεται να έχει κανείς υπερφυσικές ιδιότητες για να ξεπεράσει το φόβο.
«Τι μπορώ να κάνω για να αισθανθείς ασφαλής;»
Ρωτήστε το ευθέως τι είναι αυτό που χρειάζεται. Μπορεί να θέλουν απλώς να απομακρύνετε από το δωμάτιο κάποιο αντικείμενο που δημιουργεί μια παράξενη σκιά στον τοίχο ή να κοιτάξετε μαζί κάτω από το κρεβάτι, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτή η κουβέντα σας θα το βάλει στη διαδικασία να σκεφτεί τη λύση του προβλήματος.
«Θες να τραγουδήσουμε ένα τραγούδι;»
Η μουσική προσφέρει πάντα παρηγοριά και χαλάρωση. Επιπλέον, όταν τραγουδάτε μαζί το παιδί μεταφέρεται νοερά σε ένα περιβάλλον όπου δεν έχει να φοβηθεί τίποτα.
«Δεν είναι κακό να φοβάσαι»
Εξηγήστε πως κανένα συναίσθημα δεν είναι απαγορευτικό κι ότι είναι οκ να φοβάται μερικές φορές.
«Τι θες να κάνουμε αύριο;»
Μετατοπίστε την προσοχή του στο μέλλον -αυτό είναι το καλύτερο αντίδοτο στο φόβο. Πείτε του για τα παιχνίδια που θα παίξει με τους φίλους του ή την κατασκευή που θα ολοκληρώσει την επόμενη μέρα.
«Εγώ είμαι εδώ»
Όταν τα παιδιά φοβούνται, έχουν ανάγκη να ξέρουν ότι οι γονείς τους θα κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να τα προστατέψουν.
«Σ' αγαπώ»
Η αγάπη είναι το πιο ισχυρό συναίσθημα που κάνει το σώμα να γεμίζει από ωκυτοκίνη, μια ορμόνη που καταπολεμά την κορτιζόλη που απελευθερώνεται όταν νιώθουμε φόβο.