Στη μάχη της καθαριότητας όλοι βγαίνουν χαμένοι. Οι γονείς που ξεκινάμε με παρακάλια για να καταλήξουμε απογοητευμένοι και θυμωμένοι να τακτοποιούμε ένα χάος μόνοι μας αλλά και τα παιδιά μας γιατί αναγκάζονται να κάνουν κάτι κακήν κακώς προκειμένου να μας ξεφορτωθούν.
Ας δούμε πως γίνεται «να βάλουμε τάξη» χωρίς φωνές, θυμούς και τιμωρίες.
Για αρχή, το παράδειγμα
Πάντα δίνουμε εμείς το παράδειγμα. Είμαστε περήφανοι για το νοικοκυρεμένο σπίτι μας; Τα πράγματά μας είναι σε τάξη; Είμαστε καλοδιάθετοι όταν κάνουμε δουλειές στο σπίτι; Το ίδιο θα μάθουν να κάνουν τα παιδιά μας. Αν θεωρούμε πως είναι φυσικό να τακτοποιούμε το περιβάλλον μας το ίδιο θα θεωρήσουν (τελικά) και εκείνα.
Καθημερινότητα
Καθιερώνουμε μερικές λειτουργίες για την καθημερινότητα μας. Ξεκινώντας από κάτι μικρής σημασίας (στρώσιμο κρεβατιού) σε μεγαλύτερη (ήρεμο περιβάλλον) βοηθάμε το παιδί μας να μάθει να φροντίζει τον εαυτό του όταν οι καταστάσεις το απαιτούν.
Τάξη και λογική
Όταν μαθαίνουμε τα παιδιά μας να βάζουν σε τάξη στα πράγματά τους, τα μαθαίνουμε να είναι υπεύθυνα για ό,τι τους ανήκει . Με αυτό τον τρόπο, η έννοια τακτοποιώ αποκτά διάφορες σημασίες: Δεν αφήνω αυτό που μου ανήκει να χαλάσει και αν χαλάσει προσπαθώ να το επιδιορθώσω. Εκτιμώ την αξία των πραγμάτων που έχω στην ιδιοκτησία μου, αισθάνομαι υπεύθυνος για αυτά, τα προσέχω.
Ιδιοκτήτης
Αφήνουμε τα παιδιά μας να νιώσουν την αίσθηση της ιδιοκτησίας είτε έχουν δωμάτιο είτε τους αντιστοιχεί μια γωνία στο σπίτι. Βρίσκουμε τρόπους για να του δώσουμε τον έλεγχο και να αποφασίσουν πως θα είναι αυτός ο χώρος, που πρέπει να είναι τα πράγματά τους. Αφήνουμε να αλλάξουν τη διαρρύθμιση, να βάψουν τα ράφια, να στολίσουν κουτιά ή να κολλήσουν αφίσες στους τοίχους.
Λίγα λόγια και καλά.
Δίνουμε μια σύντομη, ξεκάθαρη περιγραφή με ό, τι χρειάζεται να γίνει ώστε να είναι καθαρό και τακτοποιημένο ένα δωμάτιο : Στρωμένο κρεβάτι, τα άπλυτα ρούχα στ’ άπλυτα, τα καθαρά στη ντουλάπα ή κρεμασμένα, παιχνίδια και άλλα αντικείμενα στη θέση τους, πάτωμα σκουπισμένο και… τέλος.
Κάθε πράγμα στη θέση του.
Βοηθά πολύ τα παιδιά να ξέρουν που να τακτοποιήσουν το κάθε τι. Μπορούμε μαζί τους να βάλουμε ταμπέλες σε κούτες και να αποφασίσουμε που θα μπαίνει το κάθετι.
Ένα μπαίνει - ένα βγαίνει
Κρατάμε τον έλεγχο των πραγμάτων που συγκεντρώνονται στο παιδικό δωμάτιο. Μπορούμε να κάνουμε μια συμφωνία, πως ό,τι καινούργιο μπαίνει το αντίστοιχο παλιό Θα φεύγει. Για παράδειγμα, ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια. Το παλιό μπορούμε να το δώσουμε σε κέντρα συγκέντρωσης ειδών ανάγκης (αν είναι σε καλή κατάσταση φυσικά).
Μαζί καλύτερα
Αρχικά κάνουμε μαζί τις δουλειές χωρίς πολλές προσδοκίες, μόνο δείχνουμε. Όσο περνάει ο καιρός και το παιδί δείχνει πως μαθαίνει και πως μπορεί να κάνει μόνο του το νοικοκυριό του δωματίου του, βάζουμε λίγο μουσική για να δώσουμε κέφι στην ατμόσφαιρα. Φυσικά υπάρχουν μερικά όρια στο τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνει ένα παιδί όταν καθαρίζει. Δεν ασχολείται με δουλειές που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του όπως τα σκουπίδια, τα βρώμικα πιάτα, τα ρούχα στο πλυντήριο καθώς επίσης δεν μαζεύει σπασμένα γυαλιά ή δεν ασχολείται μπλοκαρισμένες εξόδους.
Το παιδί μεγάλωσε
Όταν το παιδί φτάσει στην προεφηβεία είναι φυσιολογικό να μη θέλει γονεική επέμβαση στο «κάστρο» του. Οι σοροί από βρώμικα ρούχα, τα πεταμένα δεξιά και αριστερά παπούτσια, οι στοίβες από άχρηστα χαρτιά είναι η προσωπική του διακήρυξη ανεξαρτησίας. Τι να κάνουμε; Υπενθυμίζουμε τη σημασία της καθαριότητας, της τάξης και της υγιεινής στη ζωή μας, φροντίζουμε να μένει η πόρτα κλειστή και τίποτα άλλο. Αν δεν υπάρχει καθαρό μπλουζάκι να φορέσουν αυτό είναι δικό τους πρόβλημα και ίσως δώσει κίνητρο να ενδιαφερθούν για το πλύσιμο των ρούχων. Η μόνη περίπτωση που έχουμε κάθε δικαίωμα να μπούμε στο άδυτο του εφηβικό δωματίου είναι εάν καταλάβουμε πως κρύβεται κάτι επικίνδυνο ή παράνομο.
Κατά τ’ άλλα, έχουμε πίστη πως τα διδάξαμε σωστά και πως η κατάσταση είναι παροδική όπως και η εφηβεία. Ίσως ακουστεί αστείο, αλλά πολλοί γονείς διαπιστώνουν με έκπληξη πως τα παιδιά τους έχουν γίνει και οι πρώτοι νοικοκύρηδες μόλις αποκτήσουν δικό τους σπίτι.