Δεν είναι λίγες οι φορές που άτυποι πόνοι ενοχλούνε την εγκυμονούσα. Η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων πόνου στην κοιλιά οφείλεται στις μεταβολές που επιφέρει στο σώμα η εγκυμονούσα μήτρα. Αρκετές επίσης περιπτώσεις έχουν να κάνουνε με εντερικές διαταραχές. Συνήθης είναι η δυσκοιλιότητα που αναπόφευκτα θα συμβεί σε αρκετές γυναίκες ανεξάρτητα με το εάν είχανε σχετικό ιστορικό. Επίσης ο πόνος στο στομάχι και η ναυτία είναι συχνή στην αρχή της εγκυμοσύνης και το αίσθημα πληρότητας, το «φούσκωμα» είναι συνηθισμένο τους τελευταίους μήνες. Σπάνια όμως μπορεί ένας πόνος να μην αφορά κάτι συνηθισμένο και να χρειαστεί η γυναίκα να διερευνηθεί περαιτέρω. Ακόμα και να νοσηλευτεί σε νοσοκομείο.
Η ασθενής υποβάλλεται σε ενδελεχή έλεγχο με εξετάσεις αίματος, ούρων και απεικονιστικές εξετάσεις. Οι εξετάσεις αίματος και ούρων έχουν να κάνουν κυρίως με το εάν υπάρχει φλεγμονή, αιματολογικό πρόβλημα, πρόβλημα ρευματικού νοσήματος, σακχάρου, θρόμβωσης ή εμβολής, θέμα από το πάγκρεας, τη χολή, το ήπαρ, το έντερο ή τους νεφρούς. Οι απεικονιστικές εξετάσεις είναι κυρίως ο υπερηχογραφικός έλεγχος και η μαγνητική τομογραφία. Σκοπός είναι να εντοπιστεί το όργανο που πάσχει και να αναδειχθεί η φύση της πάθησης, πχ φλεγμονή, διάτρηση, απόφραξη, στένωση, διάταση, συστροφή, νέκρωση, όγκος.
ετά τη διάγνωση του προβλήματος ακολουθεί η θεραπεία. Κάποιες φορές η λύση μπορεί να αφορά σε φαρμακευτική αγωγή που η εγκυμονούσα μπορεί να πάρει από τη φλέβα ή από το στόμα με χάπια. Συνήθως δίνεται αρκετή ενυδάτωση με ορούς, αντιβίωση και παυσίπονα. Υπάρχουν όμως και εκείνες οι περιπτώσεις που αποκλειστική θεραπευτική επιλογή είναι το χειρουργείο. Τέτοιες περιπτώσεις είναι η νέκρωση μεγάλου ινομυώματος της μήτρας, η οξεία σκωληκοειδίτιδα, η συστροφή της ωοθήκης, ο όγκος της ωοθήκης, ο ειλεός από συμφύσεις της κοιλιάς, η απόφραξη του ουρητήρα από πέτρα του νεφρού ή η απόφραξη των χοληφόρων αγγείων από πέτρα της χοληδόχου κύστης. Αυτές οι καταστάσεις συχνά μπορεί να οδηγήσουν σε επείγον χειρουργείο, διότι εάν αφεθούν μπορεί να απειλήσουν τη ζωή της μελλοντικής μητέρας.
Η χειρουργική επέμβαση που πρέπει να γίνει εξαρτάται από τη φύση της νόσου. Επιλέγουμε τις τεχνικές ελάχιστης παρέμβασης. Για τους λίθους στα νεφρά και τους ουρητήρες προτιμάται η διέλευση από την ουρήθρα, με την κυστεοσκόπηση και για τις πέτρες στα χοληφόρα αγγεία την προσπέλαση από το στόμα με τη γαστροσκόπηση και την ERCP ή MRCP. Για τα υπόλοιπα προβλήματα συνήθως επιλέγεται η λαπαροσκόπηση, όταν βέβαια η ηλικία της εγκυμοσύνης το επιτρέπει. Τα πρώτα δύο τρίμηνα η λαπαροσκόπηση, δηλαδή το χειρουργείο μέσα από 3 ή 4 μικρές τρύπες στην κοιλιά είναι σχεδόν πάντα εφικτή. Στο τελευταίο όμως τρίμηνο η λαπαροσκοπική προσπέλαση εμποδίζεται ανάλογα με το μέγεθος της μήτρας.
Τα περισσότερα χειρουργικά θέματα μπορούνε να λυθούνε όταν η επέμβαση γίνεται γρήγορα με την έναρξη των συμπτωμάτων, ενώ αντίστοιχα δυσκολεύουν όταν η επέμβαση καθυστερεί. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι φιλικά προς την εγκυμοσύνη και χρησιμοποιούνται επίσης φάρμακα που «ηρεμούνε» τη μήτρα κατά τη διάρκεια της επέμβασης και την πρώτη ημέρα μετά το χειρουργείο. Γίνεται έλεγχος της υγείας του εμβρύου πριν και μετά την επέμβαση, ενώ εάν υπάρχει λόγος μπορεί να γίνει υπέρηχος και κατά τη διάρκεια της επέμβασης.
Η επέμβαση γίνεται από ομάδα γυναικολόγου- μαιευτήρα και γενικού χειρουργού, όταν χρειάζεται. Αμφότεροι πρέπει να διαθέτουνε εμπειρία σε μαιευτικά περιστατικά που μπλέκονται με χειρουργικά προβλήματα. Η επέμβαση πρέπει να γίνεται γρήγορα και σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει η ικανότητα του αναισθησιολόγου. Η κλινική στην οποία πραγματοποιείται η επέμβαση πρέπει να διαθέτει κατάλληλες υποδομές επάρκεια σε γιατρούς και άλλων χειρουργικών ειδικοτήτων ( ουρολόγων, αγγειοχειρουργών) τόσο για τη διεγχειρητική και μετεγχειρητική φροντίδα της μητέρας, όσο και για το παιδί εάν η εγκυμοσύνη είναι άνω των 21 εβδομάδων και διακινδυνεύεται πρόωρος τοκετός. Όπως για παράδειγμα σε προχωρημένη μόλυνση της μητέρας. Ευτυχώς είναι απειροελάχιστες αυτές οι περιπτώσεις.
Όσο σπάνια και αν είναι μια νοσολογική οντότητα, όπως η χειρουργική επέμβαση στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, θα πρέπει η γυναικολογική ιατρική ετοιμότητα να είναι επαρκής για όλα. Πάνω απ’ όλα όμως η γρήγορη και σωστή διάγνωση, η αποτελεσματική και ριζική θεραπεία του προβλήματος είναι αυτά που κυριολεκτικά θα σώσουνε την μητέρα και το παιδί της.
Ευχαριστούμε τον Γιώργο-Μάριο Μακρή MD, PhD, MSc, Μαιευτήρα- Χειρουργό- Γυναικολόγο, Ειδικό Γυναικολόγο Ογκολόγο (EBCOG- ESGO accreditation), Διδάκτωρα Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, τ Λέκτορα Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντή "Ευρωκλινικής Αθηνών", Αθήνα. Ιατρείο: Παπαδιαμαντοπούλου 18, 11528, Ιλίσια, Αθήνα. Τηλέφωνο : 00306974877613 Website: www.makrisgyn.gr