Σίγουρα γνωρίζετε πόσα από τα πράγματα που ακούγαμε από τις δικές μας μαμάδες δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά μας, όπως για παράδειγμα «περίμενε να γυρίσει ο πατέρας σου και θα δεις» ή «γιατί δεν μπορείς να είσαι πιο ήσυχος, όπως η αδερφή σου». Υπάρχουν όμως ένα σωρό άλλες φράσεις που ξεστομίζουμε συνέχεια κι όμως κάνουν περισσότερο κακό! Να μερικές από αυτές:
«Τέλειο!!!»
'Έρευνες έχουν δείξει ότι όταν απαντάμε πάντα με τον ίδιο ενθουσιώδη τόνο και κλισέ φράσεις, όπως «μπράβο» ή «τέλεια» σε ό,τι κι αν κάνουν τα παιδιά, δεν τους δίνουμε το κίνητρο να γίνουν καλύτερα, αφού θεωρούν την επιβεβαίωση εκ μέρους μας δεδομένη. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν θα ενθαρρύνουμε το παιδί μας όταν προσπαθεί για κάτι, αλλά ας αφήσουμε τις «μεγάλες» κουβέντες για όταν κάνει κάτι πραγματικά αξιοθαύμαστο κι ας συνοδεύσουμε την επιδοκιμασία μας με κάποια σχόλια που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να εστιάσει την προσπάθειά του, όπως «πολύ ωραία ζωγραφιά, μου αρέσει που σ' αυτό το σημείο δεν έχεις ξεφύγει καθόλου από το περίγραμμα».
«Είσαι μια χαρά»
Όταν το παιδί χτυπάει το γόνατό του και έρχεται κλαίγοντας, η πρώτη αντίδρασή μας είναι να προσπαθήσουμε να το καθησυχάσουμε. Όμως λέγοντας ότι δεν έχει τίποτα, του δίνουμε την αίσθηση ότι δεν καταλαβαίνουμε ότι πονάει, ότι φοβήθηκε, ότι νιώθει πως ΔΕΝ είναι μια χαρά. Κι επειδή η δουλειά ενός γονιού είναι να κατανοεί τα συναισθήματα του παιδιού και να το βοηθούν να τα διαχειρίζεται, είναι σημαντικό να μην τα παραβλέπουμε. Αντί λοιπόν να προσπαθείτε (μάταια) να πείσετε το παιδί ότι δεν πονάει, είναι προτιμότερο να πείτε κάτι που δείχνει ότι κατανοείτε πώς αισθάνεται (όπως «ήταν τρομακτική αυτή η τούμπα») και στη συνέχεια να εξηγήσετε πώς θα το βοηθήσετε να το ξεπεράσει, βάζοντας έναν επίδεσμο ή δίνοντάς του ένα φιλί.
«Τελείωνε»
Σε πέντε λεπτά χτυπάει το κουδούνι και το παιδί ακόμα τρώει βαριεστημένα το πρωινό του, ενώ δεν έχει καν δέσει τα κορδόνια του. Είναι λογικό να αγχώνεστε. Εάν όμως προσθέσετε στο δικό σας στρες και αυτό που θα προκαλέσετε στο παιδί αρχίζοντας τα «βιάσου» και «τελείωνε», απλά θα κάνετε τα πράγματα χειρότερα. Είναι προτιμότερο να πείτε «ας βιαστούμε», κάτι που δείχνει ότι είστε μια ομάδα ή να βρείτε έναν άλλο τρόπο να το κάνετε να ετοιμαστεί πιο γρήγορα (π.χ. «βάζουμε αγώνα ποιος θα βάλει πρώτος τα παπούτσια του;».
«Κάνω δίαιτα»
Όσο θετικό είναι να προσέχουμε τη διατροφή μας άλλο τόσο αρνητικό είναι να μας βλέπει το παιδί να αγχωνόμαστε για τα κιλά μας, να ζυγιζόμαστε κάθε μέρα και να μένουμε νηστικοί προκειμένου να φτάσουμε το επιθυμητό βάρος Με αυτό το πρότυπο ίσως αποκτήσει μια λανθασμένη εικόνα για το σώμα του. Προτιμήστε να εξηγείτε στο παιδί ότι πρέπει να κάνουμε εκείνες τις διατροφικές επιλογές που εξασφαλίζουν υγεία και καλή διάθεση. Το ίδιο αφορά και την άσκηση: για να υιοθετήσει κι εκείνο ένα θετικό πρότυπο μην κάνετε τη γυμναστική να φαίνεται σαν αγγαρεία («ωχ, πρέπει να πάω και στο γυμναστήριο») αλλά σαν απόλαυση («έχει τέλεια μέρα σήμερα, θα πάω να περπατήσω»)
«Δεν έχουμε λεφτά για να το πάρουμε»
Ασφαλώς και δεν θέλετε να διαθέσετε το εξωφρενικό ποσό που κοστίζει το καινούριο ηλεκτρονικό παιχνίδι που σας ζητάει, όμως με αυτή την απάντηση αφήνετε να εννοηθεί ότι δεν έχετε τον έλεγχο στα οικονομικά σας και η απώλεια ελέγχου γενικά από τους γονείς είναι τρομαχτική για ένα παιδί. Επιπλέον, εάν αμέσως μετά κάνετε μια «ακριβή» αγορά για εσάς ή το σπίτι, θα θεωρήσει ότι λέτε ψέματα. Μπορείτε να έχετε το ίδιο αποτέλεσμα λέγοντας κάτι σαν «δεν θα το αγοράσουμε γιατί δεν είναι στις προτεραιότητές μας αυτή την εποχή. Είναι καλύτερα να κρατήσουμε τα χρήματα για τις διακοπές μας». Με αυτό τον τρόπο έχετε και την ευκαιρία να συζητήσετε μερικά πράγματα για το πώς διαχειριζόμαστε σωστά τα χρήματά μας.
«Μη μιλάς σε ξένους»
Αυτή η φράση είναι υπερβολικά γενική και «αφηρημένη» για ένα παιδί. Τι ακριβώς σημαίνει «ξένος»; Είναι κάποιος που δεν ξέρουμε ή κάποιος που μας φαίνεται «εχθρικός»; Κι αν χρειαστεί βοήθεια; Να ζητήσει από κάποιον που δεν γνωρίζει ή όχι; Η ιδανικός τρόπος για να διδάξετε στο παιδί τι πρέπει να κάνει σε περίπτωση που κάποιος το προσεγγίσει ή εάν χαθεί είναι να μιλάτε συχνά μαζί του αναλύοντας διάφορα σενάρια (π.χ. Εάν έρθει κάποιος στο σχολείο και σου πει ότι του είπε η μαμά σου να σε πάρει για να σε πάει στο σπίτι, τι θα κάνεις;). Επιπλέον, επειδή τα περισσότερα περιστατικά κακοποίησης παιδιών σχετίζονται με ανθρώπους τους περιβάλλοντός του, μην εστιάσετε σε όποιον είναι «ξένος» όταν του εξηγείτε ποιους πρέπει να αποφεύγει, αλλά σε όποιον το κάνει να αισθάνεται άβολα, να φοβάται ή του ζητάει εχεμύθεια (να μην πει τίποτα στη μαμά και τον μπαμπά του). Επισημάνετε στο παιδί πως σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι σημαντικό να σας μιλήσει αμέσως!
«Πρόσεχε»
Αν το πείτε τη στιγμή που προσπαθεί να ισορροπήσει ενώ κάνει όρθιο κούνια στην παιδική χαρά, το μόνο που θα καταφέρετε είναι να αυξήσετε τις πιθανότητες να πέσει! Η φωνή σας μπορεί να το αποσπάσει από αυτό που κάνει κι έτσι να χάσει την ισορροπία του. Αν αυτό που κάνει σας αγχώνει, πηγαίνετε κάπου κοντά, ώστε να μπορείτε να το πιάσετε αν πάει να πέσει και σταθείτε χωρίς να μιλήσετε ή να κάνετε θόρυβο.
«Αν δεν φας όλο το φαγητό σου δεν θα φας γλυκό»
Με αυτή τη φράση καταφέρνετε ταυτόχρονα να δώσετε υπερβολική σημασία στην απόλαυση ενός γλυκού και να υποβαθμίσετε την απόλαυση του φαγητού. Αυτό δηλαδή που στην πραγματικότητα ακούει το παιδί είναι «αν δεν φας πρώτα αυτή την αηδία δεν θα σου δώσω το άλλο που είναι καταπληκτικό». Καλύτερα να το πείτε πιο απλά: «πρώτα τρώμε το φαγητό μας και μετά το γλυκό».
«Θα το κάνω εγώ»
Όσο φυσιολογικό κι αν είναι για μια μαμά να θέλει να βοηθήσει το παιδί της, άλλο τόσο σημαντικό είναι να μην το κάνει! Αφήστε το να προσπαθήσει να τα καταφέρει μόνο του, διαφορετικά υπονομεύετε την ανεξαρτησία του και στου στέλνετε το μήνυμα ότι κάθε φορά κάποιος θα σπεύσει να το βοηθήσει -κάτι που όμως δεν πρόκειται να συμβεί. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να του κάνετε ερωτήσεις από τις οποίες θα μπορεί μόνο του να βρει τη λύση στο πρόβλημά του.