«Μην καθίσεις εκεί, εκεί κάθεται ο Αχιλλέας» σας λέει μια μέρα το παιδί σας κι εσείς ξαφνιάζεστε και αρχίζετε να ανησυχείτε γιατί πρώτον δεν ξέρετε κανέναν φίλο του που να το λένε Αχιλλέα και δεύτερον δεν βλέπετε κανέναν να κάθεται εκεί. Ή ακούτε το παιδί να μιλάει μόνο του στο δωμάτιό του και μετά σας αποκαλύπτει ότι δεν μιλούσε μόνο του αλλά με τη φίλη του τη Νίκη. Η οποία παρεμπιπτόντως μπορεί να έχει πράσινα μαλλιά, να κατάγεται από μια μυστική χώρα και να φοράει μόνο πορτοκαλί! Άλλες φορές, ο «φανταστικός φίλος» είναι ένα «αόρατο» ζωάκι το οποίο το παιδί κρατάει από ένα επίσης αόρατο λουρί και παίζει μαζί του! Ηρεμήστε. Σύμφωνα με έρευνες, σχεδόν ένα στα δύο παιδί έχει έναν τέτοιο «φανταστικό φίλο» σε κάποια φάση της ζωής του. Συγκεκριμένα το ποσοστό αυτών των παιδιών κυμαίνεται από 37 έως 64 τοις εκατό. Οπότε, το πρώτο που θα πρέπει να συνειδητοποιήσετε είναι πως το δικό σας δεν είναι παράξενο. Είναι απλώς ένα παιδί όπως τα υπόλοιπα στην ηλικία του.
Για ποιο λόγο τα παιδιά δημιουργούν «φανταστικούς φίλους»;
Συχνά πιστεύουμε ότι τα παιδιά οδηγούνται στη δημιουργία ενός συντρόφου στο παιχνίδι μέσω της φαντασίας τους επειδή νιώθουν μόνα ή επειδή δυσκολεύονται στις κοινωνικές συναναστροφές τους. Όμως οι ειδικοί εκτιμούν πως ο λόγος είναι πολύ πιο απλός: το κάνουν για πλάκα! Εξάλλου, έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά που έχουν τέτοιους φανταστικούς φίλους είναι στην πλειοψηφία τους πολύ κοινωνικά και εξωστρεφή σε σχέση με όσα δεν διαθέτουν τέτοιες παρέες! Ένας άλλος ρόλος που τα οδηγεί σ' αυτό είναι ότι βρίσκονται στην ηλικία που το φανταστικό παιχνίδι είναι πολύ σημαντικό και έχουν ανάγκη να εξερευνήσουν τη φαντασία τους. Είναι κάτι παρόμοιο με το να βάζουν τις κούκλες τους να συνομιλούν ή να πίνουν μαζί τσάι. Με τον τρόπο αυτό διασκεδάζουν, χαλαρώνουν και εξασκούν τις δεξιότητές τους σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον.
Μήπως πρέπει οι γονείς να ανησυχήσουν;
Σε καμία περίπτωση! Ακόμα κι αν ο φανταστικός φίλος του παιδιού σας έχει κάτι που δεν σας φαίνεται πολύ καθησυχαστικό -είναι, για παράδειγμα, ένα φάντασμα ή ένα τέρας- να έχετε υπόψη ότι η εμπειρία μιας φιλικής σχέσης, όπως κι αν είναι αυτή, είναι πάντα θετική για το παιδί. Άλλωστε, εάν συζητήσετε με το παιδί σας θα διαπιστώσετε ότι το ίδιο έχει πιθανότατα απόλυτη συναίσθηση του ότι όταν βρίσκεται με αυτό το φίλο στην πραγματικότητα παίζει ένα παιχνίδι με τη φαντασία του και δεν πιστεύει ότι είναι αληθινός.
Αντίθετα, αυτό που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να αξιοποιήσουν την «ύπαρξη» αυτού του φίλου για να μιλήσουν με το παιδί για συναισθήματα που μπορεί το ίδιο να διστάζει να μοιραστεί μαζί τους. Εάν για παράδειγμα έχετε κάνει πρόσφατα κι άλλο παιδί, αντί να ρωτήσετε το άλλο πώς αισθάνεται που έχει αδερφάκι, ρωτήστε το ποια είναι η γνώμη του φανταστικού φίλου του. Έτσι, το παιδί θα νιώσει ελεύθερο να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του -ακόμα και τα αρνητικά- χωρίς να φοβάται ότι εκτίθεται ή ότι δεν τα πάει καλά στο ρόλο του αδερφού ή της αδερφής. Ωστόσο, ακόμα κι αν αποδεχτείτε την ύπαρξη αυτού του φίλου, φυσικά κι έχετε το δικαίωμα και την υποχρέωση να επαναφέρετε το παιδί σας στην τάξη (και την πραγματικότητα) εάν, για παράδειγμα, ο φανταστικός φίλος θέλει να καθίσει στο κάθισμα του αυτοκινήτου αντί για το παιδί ή παραγγείλει το δικό του γεύμα στο εστιατόριο ή το παιδί τον χρησιμοποιεί για να του φορτώσει την ευθύνη για σκανταλιές που έχει κάνει το ίδιο.
Μέχρι ποια ηλικία είναι φυσιολογικό να έχει «φανταστικό φίλο»
Οι έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό το φαινόμενο είναι πολύ συχνά σε παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας, δηλαδή μέχρι περίπου 7 ετών. Ωστόσο, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ηλικία που θα πρέπει να κόψει την επαφή μαζί του. Επειδή όμως τα πιο μεγάλα παιδιά αρχίζουν να αποκτούν το άγχος ότι κάποιος μπορεί να τα κοροϊδέψει εάν αποκαλύψουν αυτόν τον αόρατο φίλο, τις περισσότερες φορές σταματούν να ασχολούνται μαζί του. Πάντως, εάν το παιδί συνεχίσει να παίζει με κάποιον που υπάρχει μόνο στη φαντασία του, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Πόσοι ενήλικες δεν καταφεύγουν σε έναν κόσμο φαντασίας για να χαλαρώσουν!
