Η είσοδος του νεαρού κοριτσιού στην εφηβεία σηματοδοτείται από την έναρξη της περιόδου. Η συχνότητα με την οποία έρχεται, η διάρκειά της και τα συνοδευτικά συμπτώματα είναι διαφορετικά στην κάθε γυναίκα. Η συχνότερη συνοδός εκδήλωση στην εμμηνορρυσία είναι ο πόνος χαμηλά ή δυσμηνόρροια. Συνήθως ξεκινά με την έναρξή της και διαρκεί μία με δύο μέρες. Η έντασή του διαφέρει στην κάθε γυναίκα και συνήθως αντιμετωπίζεται με κοινά παυσίπονα για τις πρώτες δύο μέρες, όπως παρακεταμόλη, ιβουπροφαίνη και πιροξικάμη.
"Όταν ο πόνος υπάρχει από την πρώτη φορά που η γυναίκα είχε περίοδο, τότε αυτό δεν μας ανησυχεί και θεωρείται ότι εντάσσεται τα πλαίσια του φυσιολογικού", εξηγεί ο Dr Γιώργος-Μάριος Μακρής MD, PhD, MSc, Μαιευτήρας- Χειρουργός- Γυναικολόγος. "Φυσικά όταν η γυναίκα έχει ισχυρής έντασης πόνο και διακόπτεται η κανονικότητα της ζωής της, τότε αυτό μόνο φυσιολογικό δεν θεωρείται. Στην περίπτωση αυτή η παρέμβαση του γυναικολόγου είναι ουσιαστική". Μετά από λήψη ιστορικού, μια ενδελεχή κλινική εξέταση και υπερηχογραφικό έλεγχο, πρέπει να εξετάσει ο γυναικολόγος όλες τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές που υπάρχουν στη φαρέτρα του, όπως είναι τα ισχυρά παυσίπονα και οι ορμόνες. Η επιλογή όμως της σωστής πρότασης για την κάθε γυναίκα δεν είναι απλή υπόθεση. Πρόκειται για μια αγωγή που θα ακολουθείται μακροχρόνια, θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν οι περιορισμοί που υπάρχουν από το ιστορικό της γυναίκας, οι ανεπιθύμητες ενέργειες της αγωγής και φυσικά οι προτιμήσεις της ασθενούς. Για πολλές γυναίκες μια εγκυμοσύνη είναι και η τελική θεραπεία της δυσμηνόρροιας. Δεν είναι όμως κάτι που δύναται να προτείνει ο γιατρός ως θεραπεία, αλλά είναι προσωπική υπόθεση της γυναίκας.
Τι συμβαίνει όμως στις περιπτώσεις που ο πόνος κατά την περίοδο δεν προϋπάρχει και εισβάλει ξαφνικά σε μεγαλύτερες ηλικίες ή μετά από μια γέννα; "Τότε χρειάζεται ιδιαίτερη αξιολόγηση, διότι δεν είναι λίγες οι φορές που η εξέλιξη αυτή υποκρύπτει κάποιο υποκείμενο νόσημα", εξηγεί ο ειδικός. "Συνήθως το πρόβλημα είναι γυναικολογικό και σπανιότερα μπορεί να είναι για παράδειγμα από το γαστρεντερικό σύστημα. Από τα γυναικολογικά προβλήματα το συχνότερο είναι η ενδομητρίωση, δηλαδή η παθολογική εντόπιση ιστού του εσωτερικού της μήτρας- του ενδομητρίου- εκτός αυτής, όπως για παράδειγμα στις ωοθήκες και χαμηλά στην πύελο. Η νόσος αυτή είναι αρκετά σοβαρή και ταλαιπωρεί τις γυναίκες. Όσο πιο γρήγορα γίνει η γυναικολογική εξέταση και η διάγνωση της νόσου, τόσο νωρίτερα γίνεται η θεραπεία και ελαχιστοποιούνται οι αρνητικές επιπτώσεις της νόσου, όπως είναι η υπογονιμότητα. Στη διαγνωστική προσέγγιση βοηθάει η υψηλής ευκρίνειας μαγνητική τομογραφία σε ισχυρό μαγνήτη. Η σφραγίδα όμως της διάγνωσης μπαίνει με την λαπαροσκόπηση και την ιστολογική επιβεβαίωση της ενδομητρίωσης. Η θεραπεία στην ενδομητρίωση είναι χειρουργική και ορμονική ή συνδυασμός αυτών των επιλογών".
Άλλο αίτιο εγκατάστασης πόνου στην περίοδο σε μεγαλύτερη ηλικίας είναι τα ινομυώματα της μήτρας. Ιδιαίτερα όταν αυτά είναι αυξημένου μεγέθους και εντοπίζονται στο εσωτερικό της στρώμα. Ενίοτε συνοδεύεται και με σταδιακή αύξηση της ποσότητας του αίματος της περιόδου. Και εδώ παίζει σημαντικό ρόλο η έγκαιρη γυναικολογική εξέταση και ανάδειξη του προβλήματος. Η διάγνωση είναι εύκολη και γίνεται με την κλινική εξέταση και το γυναικολογικό υπερηχογράφημα. Η θεραπεία είναι συνήθως χειρουργική και η λαπαροσκοπική αφαίρεση του ινομυώματος είναι και η λύση του προβλήματος. Σπανιότερα πόνο στην περίοδο προκαλεί το σπιράλ που μπορεί να έχει μια γυναίκα στο εσωτερικό της μήτρας για λόγους αντισύλληψης ή άλλη παθολογία του ενδομητρίου. Η απλή απομάκρυνση του σπιράλ λύνει και το πρόβλημα.
Ο πόνος στην περίοδο είναι συχνό πρόβλημα στις γυναίκες. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται αίτιο να υποβαθμίζεται η ποιότητα της ζωής τους και με τρόμο να περιμένουνε την επόμενη περίοδο. Οι λύσεις υπάρχουνε και πρέπει να προσαρμόζονται με μαεστρία στην κάθε γυναίκα ξεχωριστά. Το μόνο που χρειάζεται είναι να αναζητήσουν έγκαιρα βοήθεια από τον γυναικολόγο.
Eυχαριστούμε τον Dr Γιώργο-Μάριο Μακρή MD, PhD, MSc, Μαιευτήρα- Χειρουργό- Γυναικολόγο Ειδικό Γυναικολόγο Ογκολόγο (EBCOG- ESGO accreditation ), Διδάκτωρα Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.