Δεν έχει περάσει πάνω από μήνας από τη μέρα που ο 3χρονος γιος μου κάθησε στο τραπέζι για φαγητό κι έκανε χώρο για τον Παύλο. Ο Παύλος είναι ο –αόρατος σε εμάς- φίλος του. Είναι κι εκείνος 3 ετών, έχει «κίτρινα μαλλιά, φοράει παπούτσια με μακριά κορδόνια και μια μπλούζα με πειρατές». Με αρκετή ανησυχία, καλωσόρισα τον Παύλο στο οικογενειακό τραπέζι –αν και αρνήθηκα να του σερβίρω με την πιθανότατα καθόλου παιδαγωγικά ορθή αντίδραση «έλα, τώρα, αηδίες… που θα του βάλουμε και πιάτο». Ευτυχώς, ο Πάυλος δεν έμεινε στο σπίτι μας για περισσότερες από δέκα-δεκαπέντε μέρες, ίσως λίγες για έναν φανταστικό φίλο αλλά αρκετές για να με κάνουν να πάω τρέχοντας στον παιδοψυχολόγο. Ευτυχώς, με καθησύχασε.

Όπως λέει, πολλά παιδιά αυτής της ηλικίας έχουν φανταστικούς φίλους. Άλλοτε πρόκειται για ανθρώπους κι άλλοτε για ζώα και η αποστολή τους είναι πάντα πολύπλοκη: είναι εκεί για να παίζουν μαζί, να συζητάνε τα μυστικά τους, να οργανώνουν συνωμοσίες ή να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις ζημιές (και σε εμάς, ο Παύλος έριξε έξω τα χώματα της γλάστρας). Αντί να ανησυχήσουν, οι γονείς θα ήταν πιο χρήσιμο να εκμεταλλευτούν την παρουσία αυτού του φίλου για να μάθουν περισσότερα πράγματα για τα συναισθήματα και τις εμπειρίες του παιδιού τους. Για παράδειγμα, πολλά παιδιά που φέρονται αυταρχικά ή επιθετικά στους φανταστικούς φίλους τους είναι πιθανόν να έχουν γίνει δέκτες μιας παρόμοιας συμπεριφοράς από κάποιον άνθρωπο του περιβάλλοντός τους.

Το πιο σημαντικό είναι να μην κατηγορήσουν το παιδί ότι λέει ψέματα ή παραμύθια όταν μιλά για το φίλο του –χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα «χάψουν» την ιστορία για το αόρατο πιτσιρίκι που έκανε τη ζημιά. Σε πολλές περιπτώσεις, κυρίως όταν πρόκειται για μοναχοπαίδια ή για παιδιά που έχουν αδέρφια με μεγάλη διαφορά ηλικίας, η παρουσία ενός τέτοιου φίλου μπορεί να είναι ένδειξη την ανάγκης τους για παρέα, οπότε ίσως είναι χρήσιμο να καλείτε πιο συχνά φίλους του στο σπίτι και γενικά να του δίνετε την ευκαιρία να κάνει παρέα με συνομηλίκους του. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές είναι απλώς η έκφραση μιας ζωηρής και δημιουργικής φαντασίας. Όταν το παιδί βρεθεί σε περιβάλλον όπου μπορεί να εκφράσει τη φαντασία του με διαφορετικούς τρόπους (π.χ. στον παιδικό σταθμό) το πιθανότερο είναι ότι ο δικός Παύλος θα εξαφανιστεί όσο άξαφνα ήρθε στη ζωή σας.